مواد تشکیل دهنده خمیر دندان

---

خمیر دندان فرآورده ای است که برای تمیز کردن سطوح دندان از باقیمانده های مواد غذایی، براق و سفید کردن مینای دندان، کاهش بوی دهان، حفظ سلامت لثه ها و دندان ها به کار می رود.

---

بهترین ماده‌ای که خمیردندان را از خشک شدن محافظت می‌کند، گلیسیرین است. بنابراین اگر خمیردندانی خریدید که پس از باز شدن درش، خیلی سریع خشک شد بدانید که مواد مرطوب‌کننده ی درون آن مناسب نبوده‌اند.

یک خمیردندان مناسب باید تا پایان زمان انقضا خشک نشود و به آسانی از لوله (تیوپ) خمیردندان خارج شود.

 

مواد تشکیل دهنده خمیر دندان عبارتند از :

* مواد مرطوب ‌کننده: این مواد برای جلوگیری از سفت و خشک شدن خمیردندان به آن افزوده می‌شوند.

 

* مواد کف ‌کننده: خمیردندان‌هایی که هنگام مسواک زدن، خوب کف می‌کنند و شما احساس می‌کنید دندان‌هایتان را خوب تمیز کرده‌اند، از این نظر مناسبند.

 

* مواد چسبنده: این مواد باعث چسباندن اجزای خمیردندان به یکدیگر می‌شود که شامل: صمغ، کتیرا، آلژینات سدیم، ژلاتین سدیم و نشاسته است.

 

* مواد شیرین‌ کننده: برای بعضی افراد طعم خمیردندان اولین نکته‌ای است که در هنگام خرید به آن توجه می‌کنند. مواد شیرین‌کننده همان موادی هستند که طعم خمیردندان‌ها را برای شما مطبوع می‌کنند.

 

* اسانس‌ها: شما خمیردندان با طعم نعناع، دارچین و یا پونه را می‌پسندید. اسانس‌ها در واقع مواد مطبوع‌کننده‌ای هستند که برای پوشاندن طعم و بوی نامطبوع مواد مصرف شده در خمیردندان‌ها استفاده می‌شوند.

 

* مواد محافظ: این مواد ضدمیکروبی بوده و خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دارند. به همین دلیل شما با مصرف خمیردندان می‌توانید میکروب‌های پوسیدگی‌زا و مولد بیماری‌های لثه را در دهان‌تان غیرفعال کنید.

 

* رنگ‌ها: رنگ خمیردندان‌ها هم به خاطر افزودن رنگ‌های خوراکی مجاز به خمیردندان است.

خصوصیات یک خمیر دندان مناسب

1- دارای قدرت پاک کنندگی مناسب باشد و هیچ گونه مشکلی برای مینای دندان ، لثه ، لایه های مخاطی و یا دهان ایجاد نکند و با پوست و مخاط دهان سازگار باشد.

 

2- دارای بافت نرم و یکنواخت باشد و در اثر فشار معمولی و در دمای اتاق به راحتی از تیوپ خارج شده و بر روی مسواک پخش گردد.

 

3- خمیر دندان معمولا در تیوپ های لیمینت یا آلومینیوم بسته بندی می گردد که در شرایط معمولی این بسته بندی نباید هیچ گونه تاثیر سوئی بر روی خمیر دندان ایجاد نماید، به عنوان مثال نباید در اثر تماس خمیر دندان با جدار تیوپ، زنگ زدگی و ... ایجاد شود. این بسته بندی باید سالم ، بدون نشت ، ترک و سوراخ باشد.

 

4- تا زمان تاریخ انقضا، از لحاظ فیزیکی و شیمیایی پایدار باشد و تغییری در شکل ظاهر ی آن پدیدار نگردد.

 

توصیه های خمیر دندانی

- بعد از هر بار استفاده از خمیر دندان، حتما  در آن را ببندید تا خشک و آلوده نگردد.

- بعد از هر وعده غذایی، با مسواک و خمیر دندان مناسب، دندان ها را بشویید.

- کودکان باید روش صحیح استفاده از خمیر دندان را یاد بگیرند، طوری که آن را قورت ندهند.

- در کودکان به منظور پیشگیری از عوارض نامطلوب، حتما از خمیر دندان مخصوص کودک استفاده کنید.

- قبل از استفاده از خمیر دندان هایی مانند ضد جرم ، ضد پلاک ، ضد حساسیت و ... با دندانپزشک مشورت نمایید.

- در هنگام مصرف خمیر دندان به تاریخ انقضا و اطلاعات مندرج در روی فرآورده و چگونگی مصرف صحیح آن توجه نمایید و از بلعیدن خمیر دندان خودداری کنید.

 

* هشدار:

مصرف سیگار و دخانیات باعث افزایش بروز ژنژیویت (التهاب لثه) و پوسیدگی دندان می گردد. همچنین باعث بوی بد دهان و زرد شدن دندان ها می شود.

قوز پشت و ورزش هایی برای رفع آن

---

انحنا داشتن (تحدب) ستون فقرات در قسمت پشت تا حدی طبیعی است. اما وقتی این انحنا از حد مشخصی بیشتر شود، به آن کیفوز (Kyphosis) یا قوز می گویند.

---

کیفوز یک اختلال ستون فقرات است که در کودکان یا بزرگسالان رخ می دهد. این اختلال باعث پشت بر آمده یا کوهان دار می شود.

انحناهای طبیعی ستون فقرات، سر را روی مرکز لگن حفظ می کنند و باعث جذب متناسب نیروهای وزنی و ضربه ها می شوند. در ناحیه سینه ای افزایش بیش از حد قوز پشت و در ناحیه کمری افزایش گودی کمر می تواند باعث وضیعت بد بدن و عدم تعادل سر روی لگن گردد.

قوز ستون مهره ها به علت تغییر شکلی که در تناسب اندام ایجاد می کند، برای افراد بسیار ناخوشایند است. پزشک ارتوپد برای تشخیص این بیماری از رادیوگرافی ساده استفاده می کند. اگر قوس ستون فقرات سینه ای از 50 درجه بیشتر باشد، غیر طبیعی محسوب می شود.

کیفوز ستون مهره ها از بیماری های مهم استخوان و مفاصل بوده و وظیفه تشخیص و درمان های جراحی و غیر جراحی بیمار، بر عهده پزشک متخصص ارتوپد است.

انواع قوز یا کیفوز

کیفوز وضعیتی (Postural kyphosis) :

شایع ترین نوع کیفوز ستون مهره است و در واقع افزایش قوسی است که به طور طبیعی در ستون مهره سینه ای وجود دارد. این عارضه بیشتر در نوجوانان دیده می شود و در دختران بیشتر است. این بیماری به ندرت دردناک است. کیفوز وضعیتی به ندرت موجب بروز مشکلی در زمان بزرگسالی می شود.

 

کیفوز شوئرمن (Scheuermann’ Kyphosis) :

شوئرمن نام رادیولوژیست دانمارکی است که اولین بار این عارضه را شرح داد. این بیماری نیز در نوجوانان بروز کرده و معمولا شدت قوس ستون مهره در این بیماری بیش از  کیفوز نوع قبل است. گاهی دردناک می شود که ممکن است درد در هنگام ایستادن و نشستن طولانی مدت یا با فعالیت ورزشی بیشتر شود. در رادیوگرافی ساده مهره های این بیماران تغییر شکل داده و به جای استوانه ای بودن به صورت گوه دیده می شوند.

 

کیفوز مادرزادی (Congenital Kyphosis) :

در این نوع کیفوز، ستون مهره جنین در زمانی که در شکم مادر است خوب تشکیل نشده است. ممکن است دو یا چند مهره از یک طرف به هم چسبیده باشند، یا یک مهره بصورت ناقص تشکیل شده باشد که بعد از تولد با رشد بچه، قوس ستون مهره به تدریج بیشتر می شود.

 

درمان کیفوز یا قوز پشتی ستون فقرات

پزشک ارتوپد از درمان های غیر جراحی و جراحی برای درمان کیفوز ستون فقرات استفاده می کند.

بیمار باید نرمش های طبی خاصی را انجام دهد.

اگر فرد همچنان در حال رشد باشد، ممکن است پزشک معالج از بریس های خاصی (قوزبند) استفاده کند.

استفاده از این بریس ها معمولا تا زمان اتمام رشد در پایان بلوغ ادامه می یابد.

اگر زاویه قوس ستون مهره بیش از 75 درجه باشد، معمولا از درمان جراحی استفاده می شود.

درمان کیفوزهای مادرزادی نیز توسط عمل جراحی صورت می گیرد.

 

ورزش هایی برای درمان قوز

1- در حالت سجده قرار بگیرید و دست ها را پشت سر بگذارید. سپس سر ، گردن و تنه را تا حدی بالا بیاورید که با لگن در یک سطح قرار بگیرند.

2- چانه را به سمت عقب ببرید. حفظ این وضعیت به مدت 8 ثانیه توصیه می شود.

3- گوشه اتاق ایستاده و دست ها را به دیوارها تکیه دهید. سپس سعی کنید که تنه خود را به سمت جلو برده و این وضعیت را برای چند ثانیه حفظ نمایید.

4- یک دست را روی دنده ها و یک دست را روی شکم قرار دهید و تلاش نمایید که در حین دم و بازدم، زیر دست بالایی انقباضی حس نشود. به این ترتیب تنفس فقط توسط عضله دیافراگم (یعنی زیر دست پایینی) انجام خواهد شد.

5- روی تشک سفتی نشسته و دو مکعب در طرفین خود قرار دهید. سپس دست ها را روی مکعب ها گذاشته و سعی نمایید تنه را به سمت بالا ببرید، طوری که باسن از زمین جدا شود. حفظ این وضعیت به مدت 8 ثانیه توصیه می شود.

6- روی زمین دراز بکشید و یا این که بایستید و به دیوار تکیه نمایید. یک رول از جنس فوم یا غیره را در محلی که بیشترین قوس کیفوز حس می شود قرار دهید. سپس قسمت بالا تنه را روی این فوم به عقب ببرید.

7- این ورزش به صورت نشسته روی صندلی یا ایستاده قابل انجام است. دست ها را در امتداد شانه قرار داده و با استفاده از طناب های الاستیک، دست ها را به عقب حرکت دهید.

چرا عضلات می گیرند؟

---

شاید شما هم تا به حال با چنین مشکلی رو به‌رو شده اید که ناگهان عضله‌تان بگیرد و سفت و خشک شود. در حقیقت به انقباض ناگهانی و غیرارادی یک یا چند عضله، گرفتگی عضلانی می‌گویند. درد ناشی از گرفتگی عضلات یکی از دردهای شایع است که معمولا در نواحی کمر، پشت ساق پا، گردن و ستون فقرات ایجاد می‌شود. اگرچه این حالت معمولا خطری ندارد، اما می‌تواند به طور موقتی عضله را از حرکت باز دارد.

---

گرفتگی عضله از زمانی آغاز می‌شود که بدن شما برای مدتی طولانی در وضعیتی نامناسب قرار بگیرد، یا فعالیت‌های شدیدی را انجام بدهید بدون این که بدن‌تان آمادگی لازم را داشته باشد. به این ترتیب یکی از عضلات شما در نقاطی مثل گردن یا کمر دچار دردی شدید می‌شود که اصطلاحا می‌گویند گرفته است و این درد‌ آن قدر زیاد است که امکان تحرک را تا مدتی از شما می‌گیرد.

لذا استفاده بیش از حد از عضلات، فشار عضلانی یا قرارگیری بدن در وضعیتی خاص برای مدت زمان طولانی هر کدام می‌توانند سبب گرفتگی عضلات شوند.

کم آبی بدن نیز می تواند باعث گرفتگی عضلات شود. به همین دلیل ورزشکارانی که پس از ورزش و به خصوص در آب و هوای گرم خسته شده و دچار کم‌آبی بدن می‌شوند، معمولا چنین شرایطی را تجربه می کنند.

یکی دیگر از انواع شایع گرفتگی عضلات ، در طول شب رخ می دهد و بیشتر عضلات ساق پا و انگشتان را درگیر می‌کند.

البته در بیشتر شرایط علت اصلی گرفتگی عضله مشخص نیست. گرفتگی عضلات اغلب مشکل خاصی نداشته و خطری ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد بیماری‌ها و شرایط خاصی می‌توانند سبب ایجاد این حالت باشند. گرفتگی عضلانی گاهی به علت اختلالات الکترولیت، میوپاتی ، نوروپاتی، بیماری‌های غده تیروئید، کلیه، اعصاب، اختلالات هورمونی، دیابت و کم‌خونی می‌تواند باشد.

همچنین در زنان باردار به خصوص در مراحل آخر بارداری، به علت اختلال یونی و کمبود کلسیم ممکن است در ران و ساق پا گرفتگی عضلات ایجاد شود.

به طور کلی، گرفتگی عضله از دیدگاه علمی وقتی رخ ‌می‌دهد که عضله‌ای دچار انقباض می‌شود، اما به شکل اولیه‌اش بر نمی‌گردد. این که چرا چنین اتفاقی می‌افتد به‌دلایلی مربوط است که در انقباض و انبساط عضلات بدن ما نقش دارند که از آن جمله می‌توان به مواد غذایی مختلف در خون اشاره کرد. رژیم غذایی هنگامی در گرفتگی عضلات نقش دارد که در آن مایعات و کلسیم کم مصرف می‌شود.

چه طور آرام بگیریم؟

حتی اگر مردم دلیل گرفتگی عضلات را بدانند و به آنها اطمینان دهید که پس از مدتی کوتاه بهبود پیدا می‌کنید، اما درد ناشی از گرفتگی عضلات آنقدر شدید است که کلافه‌شان می‌کند و پی راه چاره برای رفعش می‌گردند.

چنانچه شما هم با چنین مشکلی رو به رو هستید، با انجام اقدامات زیر می‌توانید آن را بهبود بخشیده و شرایط بهتری ایجاد کنید:

- بهترین راه درمان این عارضه،کشش آرام و ممتد عضله است، به طوری که اگر عضلات پشت ساق پای شما گرفته است، بنشینید، پاها را دراز کنید و انگشتان پا را به سمت بالا بکشید.

- عضله آسیب‌دیده را به آرامی بمالید. بنابراین ماساژ مناسب و آهسته می‌تواند به شما کمک کند.

- از گرما یا سرما استفاده کنید، به عنوان مثال گذاشتن حوله‌ای گرم یا یک حمام آب گرم یا گذاشتن بسته‌ای یخ روی عضله می‌تواند به آرام شدن آن کمک کند.

 

چه کنیم تا عضله مان نگیرد؟

* دقت کنید تا بدن تان با کم‌آبی روبه‌رو نشود. به همین دلیل هر روز به مقدار کافی آب بنوشید، به خصوص زمان‌هایی که مشغول فعالیت بدنی شدید هستید یا در هوای گرم قرار دارید و زیاد عرق می کنید، این کار را در فواصل منظم تکرار کنید تا مشکلی ایجاد نشود.

* حتما به خاطر داشته باشید که قبل و بعد از هر ورزشی، عضله خود را به ‌آرامی کشش دهید.

* اگر شما هنگام خواب دچار این وضعیت می‌شوید، قبل از رفتن به رختخواب این کشش‌های بدنی را انجام دهید. ورزش سبک قبل از خواب می‌تواند در پیشگیری از این وضعیت مفید باشد.

 

اگر‌های پرخطر؟

گرفتگی عضلات معمولا چندان خطرناک نیست، اما در این زمینه هم اگرهایی در مراجع پزشکی وجود دارد، مثلا اگر شما به‌ کرات دچار این مشکل می‌شوید، اگر حس می کنید ماهیچه‌های بازوها یا پاهایتان از قدرت سابق برخوردار نیستند و نمی‌توانید فعالیت‌های پیشین را به راحتی انجام بدهید، اگر اندام‌هایتان بی‌حس می‌شوند، اگر درد گرفتگی عضلات شدتی غیر طبیعی پیدا می کند به طوری که از شدت آن بی‌خواب می شوید، اگر تب کرده‌اید و وزن‌تان بی‌هیچ دلیل مشخصی در حال پایین آمدن است، در این صورت ممکن است گرفتگی عضله یک واکنش غیر عادی ماهیچه‌ای باشد. لذا باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

توصیه‌های غذایی در اختلال بلع

---

اختلال بلع یکی از مشکلات فیزیولوژیکی است که در انتقال طبیعی مواد غذایی از حفره دهان به معده، آشفتگی ایجاد می‌شود. معادل انگلیسی اختلال بلع، دیسفاژی (Dysphagia  ) است که در بین پزشکان و پیراپزشکان بیشتر این نام کاربرد دارد.

---

به طور کلی بلع 5 تا 10 ثانیه طول می‌کشد و در طی سه مرحله‌ی دهانی، دهانی – حلقی  و مرحله‌‎ی مربوط به مری کامل می‌شود.

مدت هر مرحله باید کافی باشد تا از جهش غذا به ریه جلوگیری کند که معمولاً علامت ورود غذا یا هر چیز خارجی به ریه، سرفه‌های ناگهانی است تا چیزی که اشتباه وارد ریه شده، با فشار هوا به خارج پرتاب شود. این اختلال در هر سنی ممکن است ایجاد شود، حتی در نوزادان به دلیل ناتوانی‌های تکاملی.

 

علل رایج اختلال بلع

* ضعیف بودن زبان و ضعف ماهیچه‌ی گونه‌ها

* اسپاسم مری یا آشالازی

* بیماری‌های انسداد ریوی

* نارسایی احتقانی قلب

* التهاب مری

* برگشت غذا از مری به معده (رفلاکس)

با انتخاب دقیق غذاها از نظر غلظت و نرمی (غذاهای پوره شده به جای مایعات غلیظ) از ورود غذا به مسیر تنفسی، پیشگیری نمایید. می‌توان با عسل، پودر شیرخشک، سیب زمینی پخته و رنده شده و یا  پودر مغزها، غلظت غذاها را افزایش داد

* گواتر

* با تحلیل عضلات در هر بیماری

* پارکینسون

* آلزایمر

* ام‌اس

* تحلیل اعصاب بدن

نکته‌ی مهم اینجاست که در صورت ابتلا به هر کدام از بیماری‌های فوق، حتماً اختلال بلع به وجود نخواهد آمد، ولی در صورت پیشرفت بیماری و هرگونه تحلیل قوای ماهیچه‌ای یا اعصاب، امکان بروز این عارضه وجود دارد.

 

اهداف رژیم درمانی در این اختلال

1- جلوگیری از انسداد گلو و مسیر تنفسی به وسیله‌ی غذاها و نوشیدنی‌ها.

2- معرفی غذاهایی که  تقویت  کننده‌ی سیستم بلع هستند.

3- حفظ وزن مطلوب بدن و جلوگیری از کاهش وزن.

4- غلظت و نوع رژیم بسته به تحمل هر فرد دارد، باید خود فرد در تنظیم برنامه‌ی غذایی‌اش حضور داشته باشد.

5-در شرایط پیشرفت اختلال، تشویق بیمار به استقلال در غذا خوردن. 

 

 توصیه‌های تغذیه‌ای و رژیم غذایی

* در گروه چربی‌ها کره، مارگارین، خامه ترش، پنیر خامه‌ای، مایونز و سس سفید با دقت در غلظت آن‌ها پیشنهاد می‌شود.

* در مورد میوه‌ها، آب میوه‌ها بدون دانه و یا ته‌مانده‌ی میوه مصرف شود.

* گوشت‌های نرم و پوره شده و جوان مصرف شود. گوشت‌های پیر، سفت و رشته‌ای هستند و در بلع این افراد، ایجاد مشکل می‌کنند. ماهی و مرغ در تکه‌های ریز و نرم استفاده شود و تخم مرغ حتماً پخته و مخلوط با یک ماده‌ی نرم مانند ماست یا سُس داده شود  تا از خشکی آن و ایجاد انسداد جلوگیری شود.

* با انتخاب دقیق غذاها از نظر غلظت و نرمی (غذاهای پوره شده به جای مایعات غلیظ) از ورود غذا به مسیر تنفسی، پیشگیری نمایید. می‌توان با عسل، پودر شیرخشک، سیب زمینی پخته و رنده شده و یا پودر مغزها، غلظت غذاها را افزایش داد.

* فراموش نکنید غذاهایی مانند ژله و ژلاتین در دمای بدن به حالت مایع درآمده و ممکن است ایجاد مشکل کند.

* برنامه غذایی با گذشت زمان به سمت غذاهای نرم پیش رود.

* از نوشیدنی‌های بسیار داغ، قهوه، چای غلیظ، آب‌میوه‌های ترش، غذاهای خشک مانند کراکرها، ماهی‌های استخوانی، مواد چسبنده مانند موز، کره بادام زمینی و غذاهای ادویه دار خودداری کنید.

* در صورت عدم مصرف غلات کامل، میوه‌ها و سبزی‌ها، رژیم غذایی را از لحاظ کمبود فیبر و ویتامین‌ها از جمله ویتامین ث کنترل کنید.

* به برخی مواد غذایی مانند ذرت بوداده، غلات سبوس دار، مغز (به مقدار زیاد)، پنیر محلی، میوه‌ی با پوست، کرفس، آناناس و سایر میوه‌هایی که فیبر سفت‌تری دارند و هم‌زمانی بعضی غذاها با هم مانند گوشت و غذاهای خشک مانند نان‌های ساندویچی، چیپس با هم و یا با موادی که باعث چسبندگی می‌شوند مانند کره بادام زمینی، موز، سیب زمینی پوره شده باید بسیار دقت شود چرا که به راحتی باعث برگشت غذا و ورود مواد به ریه (آسپیراسیون) می‌شوند.

* برای افرادی که حس دهانی آن‌ها بسیار کم شده، از غذاهای سردتر استفاده کنید.

* فراموش نکنید که هیچ داروی گیاهی را بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید.

* و بدانیم که با رژیم غذایی یا مکمل اختلال بلع درمان نمی‌شود بلکه بدین وسیله از تحلیل بیشتر فرد جلوگیری می‌شود.